Architektura, planowanie przestrzenne, geodezja i zabytki

W lipcu 2023 roku Sejm przyjął i prezydent RP Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zakłada ona istotne zmiany. Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin przestaną obowiązywać od 2026 roku. Ich rolę przejmą: strategia rozwoju gminy oraz plan ogólny gminy.

Udostępniamy nową odsłonę serwisu mapowego. Serwis jest unowocześniony pod względem wizualnym, bardziej czytelny oraz posiada nowe funkcjonalności i narzędzia. Teraz możesz z niego korzystać również na urządzeniach mobilnych.

Postępująca przebudowa Placu Centralnego pozwala odsłonić pozostałości starej Warszawy – zarówno tej przedwojennej, jak i powojennej. To w istocie pierwsza od prawie 70 lat okazja, by zajrzeć do centrum Warszawy sprzed 1939 r. Od kilku tygodni na placu Centralnym trwają intensywne prace – wykonawca rozpoczął je od prac odkrywkowych. Widzimy już pierwsze efekty tych prac. Mając jednak świadomość bolesnej historii tego kawałka Warszawy podczas II wojny światowej i po niej, chcemy wraz z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków wypracować rozwiązanie, które pozwoli nam zachować jak najwięcej fragmentów dawnego miasta w przyszłym zagospodarowaniu placu Centralnego – mówi Michał Olszewski, zastępca prezydenta m.st. Warszawy. Co się kryje pod placem Defilad? Pałac Kultury i Nauki i jego otoczenie powstały na terenie 50 hektarów pomiędzy Alejami Jerozolimskimi, Marszałkowską, Świętokrzyską i Emilii Plater. W tym celu w latach 50. XX wieku zlikwidowano liczne ulice i pozostałości 80 kamienic. W części przeznaczonej na plac budowy znajdują się fragmenty ul. Chmielnej, Złotej, Siennej, Śliskiej, Pańskiej, Zielnej oraz część Marszałkowskiej. W trakcie budowy Pałacu w całości zniknęła ulica Wielka, biegnąca równolegle do Marszałkowskiej. Co tam było przed II wojną światową? Na przełomie XIX i XX wieku teren obecnego placu Defilad wypełniały wysokie secesyjne kamienice. Znajdowało się na nim około 180 budynków mieszkalnych. W trakcie prowadzonych prac odkryliśmy unikalne fragmenty bruku i dawnej zabudowy. Spodziewaliśmy się tego, bo przecież z licznych, zachowanych dokumentów znamy przedwojenną siatkę ulic w tym miejscu i układ budynków. Natomiast zaskoczeniem jest dla nas głębokość, na jakiej trafiliśmy na fragmenty zabudowy – znajdują się one nawet 2 metry pod obecnym poziomem gruntu. Jesteśmy dopiero na początku badań i analiz, ale już dziś mogę obiecać, że dołożymy wszelkich starań, żeby jak najwięcej dowiedzieć się o przeszłości tego miejsca – mówi profesor Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków. Miasto odwzorowane W trakcie tych prac na dawnej ulicy Złotej wykonawca odsłonił pozostałości kamienic, oryginalną nawierzchnię bazaltową, torowisko tramwajowe, a także granitowe krawężniki. Natrafiono także na starą rozdzielnię elektryczną zlokalizowaną w północno-zachodniej części placu budowy, od strony trybuny honorowej. Znaleziska są – jak w każdym takim przypadku – badane przez archeologów – wyjaśnia Łukasz Puchalski, dyrektor stołecznego Zarządu Dróg Miejskich. Już po zakończeniu dokumentacji, docelowy układ chodników i zieleni na placu Centralnym odwzoruje sieć dawnych ulic i zarys budynków z 1939 roku. Chcielibyśmy, aby mieszkańcy i turyści mogli cieszyć się odnowionego, zielonego placu, który jednocześnie zachowuje w swoim zagospodarowaniu dawne elementy zabudowy –odwzorowując układ dawnego śródmieścia Warszawy – mówi Sławomir Potapowicz, wiceprzewodniczący Rady m.st. Warszawy. Posadzka placu – zaprojektowana przez architektów z pracowni A-A Collective – zostanie ułożona z sześciu rodzajów kamieni. Obrysy dawnych kamienic powstaną z wielkoformatowych płyt kamiennych w różnych wybarwieniach: szarym i czerwonym. Dawne dziedzińce zostaną wybrukowane ponownie wykorzystaną kostką granitową oraz uzupełnione płytami granitowymi z okolic trybuny honorowej. Powierzchnia placu wyniesie około 23 tys. m kw. Dla porównania: pl. Pięciu Rogów ma jedynie 3,5 tys. m kw. Serce Nowego Centrum Warszawy Plac Centralny razem z m.in. placem Pięciu Rogów, ulicą Chmielną, Marszałkowską a także Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Teatrem Rozmaitości stworzą Nowe Centrum Warszawy. Ścisłe centrum stolicy stanie się miejscem, do którego warto przyjechać i spędzić tu czas. Przed Pałacem Kultury ubędzie betonu i asfaltu, pojawi się tu ponad sto nowych drzew, takich jak m.in. robinie akacjowe, jesiony, glediczje, derenie, grujeczniki, miłorzęby i magnolie, tysiące krzewów. Posadzonych zostanie ponad 40 gatunków roślin cebulowych i bylin, powstaną trawniki, a także niska sadzawka w północno-zachodniej części placu. Obecnie na powstającym placu Centralnym prowadzone są prace ziemne, w efekcie których powstaną zbiorniki wodne umieszczone około 7 metrów pod ziemią. Będą one służyć do zbierania wody deszczowej, przy użyciu której nawadniana będzie nowa zieleń na placu. Budowa placu Centralnego skoordynowana jest z budową pobliskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Na terenie przyszłego placu w dużej części znajduje się zaplecze MSN. Prace zostały zaplanowane tak, aby ze sobą nie kolidowały.

Nowe Centrum Warszawy to projekt wielu zmian, które planujemy i realizujemy w Śródmieściu. Centrum staje się bardziej przyjazne i wygodne dla wszystkich użytkowników.

Więcej zieleni na placu Bankowym! – tego chcą mieszkanki i mieszkańcy Warszawy w setkach ankiet, które zebraliśmy. Potwierdzili to też uczestnicy warsztatów, którzy przybyli licznie na wszystkie spotkania. Większość narzeka, że plac jest zdominowany przez asfalt i samochody. Policzyliśmy, że powierzchnia utwardzona zajmuje tu aż 96 proc. obszaru placu. Należy tu usunąć różne bariery i przeszkody trudne do pokonania dla osób o ograniczonej mobilności czy dla rodziców z wózkami dziecięcymi – mówi Maciej Mycielski z pracowni MAU Architecture & Urbanism, która prowadziła warsztaty projektowe na zlecenie miasta Warszawy. Teraz zieleń zajmuje zaledwie 4 proc. powierzchni placu Bankowego, który jest zalany głównie asfaltem i pokryty betonem. Po wprowadzeniu proponowanych zmian, drzewa, krzewy i kwiaty zajmowałyby około jedną czwartą jego przestrzeni, czyli ponad pięć razy więcej niż dziś. Nowe Centrum Warszawy i trzy place Plac Bankowy to jeden z kluczowych elementów Nowego Centrum Warszawy. W ramach tego projektu ulice i place w sercu miasta są przebudowywane na bardziej przyjazne i wygodne dla wszystkich użytkowników. Stają się bezpieczniejsze, zapewniają wygodne dojścia i dojazdy komunikacją zbiorową, mają udogodnienia dla pieszych, przybywa też zieleni i dróg dla rowerów. Taka pozytywna zmiana nastąpiła na przebudowanej właśnie ulicy Marszałkowskiej po jej zachodniej stronie, gdzie od Królewskiej do placu Bankowego powstała droga dla rowerów i wprowadzono drzewa, krzewy i byliny. A to dopiero początek serii zielonych zmian na placu Bankowym i w całym Nowym Centrum Warszawy. Cały proces i warsztaty projektowe dotyczą tak naprawdę konstelacji trzech ważnych placów w centrum Warszawy. Mamy już wypracowaną na warsztatach koncepcję nowego zagospodarowania placu Teatralnego. Teraz pracujemy nad odnową Bankowego. A już na początku grudnia zaczynamy warsztaty projektowe na temat placu Żelaznej Bramy. Musimy bowiem pamiętać, że zmiana na jednym z tych placów wpływa na funkcjonowanie pozostałych – przypomina Wojciech Wagner, zastępca dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego. W projektowaniu zmian na placu Bankowego trzeba brać pod uwagę trzy ważne aspekty: konserwatorski (zabytkowa, klasycystyczna zabudowa po zachodniej stronie zaprojektowana przez Antoniego Corazziego w latach 20. i 30. XIX wieku); komunikacyjny (ważny punkt przesiadkowy i transportowy) i zieleni (adaptacja do zmian klimatu). Należy też pamiętać o kluczowych powiązaniach z placami w sąsiedztwie oraz innymi rejonami Śródmieścia. Trójkątny skwer, deptak, miejsce spotkań Plac Bankowy został wytyczony w czasach Królestwa Kongresowego. Miał wtedy kształt trójkąta. Jego przestrzeń zajmowała zieleń. Początkowo był tam tylko trawnik, później skwer z drzewami. Stanęła też fontanna w południowej części placu. Została przeniesiona i dziś zdobi skwer przed kinem Muranów. Architekci i urbaniści z pracowni MAU swoją roboczą koncepcją na nowy plac Bankowy w pewnym stopniu nawiązują do jego przedwojennego urządzenia. Zamiast parkingu przy pomniku Juliusza Słowackiego proponują skwer z nowym elementem wodnym, bardzo oczekiwanym przez mieszkańców. Po zachodniej stronie placu – wzdłuż elewacji monumentalnych gmachów autorstwa Corazziego – aż do Elektoralnej, gdzie na rogu stoi siedziba dawnego Banku Polskiego i Giełdy – prowadziłby deptak tylko dla pieszych. Dziś w gmachu dawnego pałacu Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu siedzibę ma m.in. prezydent m.st. Warszawy. W tej części placu nie byłoby samochodów. Skwer miałby kształt trójkąta, architekci sugerują, że można byłoby urządzić tu miejsce spotkań podobne to tego na skwerze przy metrze Ratusz-Arsenał. Gdzie przystanki? Punkt przesiadek do stacji metra Ratusz Arsenał zapewnia zespół przystanków po północnej stronie skrzyżowania z Al. Solidarności. Nowe zgrupowanie przystanków tramwajowych i autobusowych w rejonie wlotu ulicy Senatorskiej na plac Bankowy zapewni lepszą obsługę obszaru na południe od placu. Jeden z wariantów koncepcji przewiduje wydzielony pas dla autobusów, które jeżdżą od placu Teatralnego. Będziemy jeszcze weryfikować czy takie rozwiązanie miałoby funkcjonować docelowo czy tylko czasowo – mówi Wojciech Wagner, zastępca dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego. Pod uwagę brana jest także przebudowa torowiska tramwajowego i takie jego odsunięcie od pałacu Błękitnego, żeby zmieścić przy nim drogę dla rowerów. Zmiana ta daje szansę na poprawę warunków dla pieszych i rowerzystów po wschodniej stronie placu. Nowe drogi dla rowerzystów są planowane po obu stronach placu Bankowego. Ogród Saski stałby się łatwiej dostępny dla wszystkich. A co z pomnikami? Mieszkańcy na warsztatach sugerowali znalezienie lepszego miejsca dla pomnika prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego. Architekci z MAU proponują nową lokalizację pomnika – na osi obecnego ratusza przed główną bramą lub wewnątrz dziedzińca. Sugerują też nieznaczne przesunięcie pomnika Juliusza Słowackiego na główną oś gmachu dawnego pałacu Ministra Skarbu. Wiemy, jakie zmiany chcemy wprowadzić na placu Bankowym. Roboczą koncepcję wypracowaliśmy na warsztatach projektowych wspólnie z mieszkankami i mieszkańcami Warszawy. Teraz będziemy dopracowywać szczegóły i całość uzgadniać z urzędami, w tym z konserwatorami zabytków, którzy także aktywnie biorą udział w naszej wspólnej pracy. W efekcie powstanie koncepcja nowego zagospodarowania placu, która pozwoli na sporządzenie projektu potrzebnego do wprowadzenia zmian – zapowiada Wojciech Wagner, zastępca dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego. Teraz czas na plac Żelaznej Bramy W czerwcu 2023 roku odbyły się warsztaty projektowe dla placu Teatralnego. Teraz czas na kolejny etap zmian w ramach NCW i warsztaty projektowe dla placu Żelaznej Bramy. Jak na nowo zagospodarować plac Żelaznej Bramy w taki sposób, aby przestrzeń przed pałacem Lubomirskich na Osi Saskiej była lepiej powiązana z Ogrodem Saskim? I co na to mieszkanki i mieszkańcy? Warsztaty rozpoczną się w sobotę, 2 grudnia, spacerem architektonicznym na placu Żelaznej Bramy. Konsultacje trwają do 13 grudnia 2023 r. Nie obowiązują żadne zapisy. Na wszystkie wydarzenia jest wstęp wolny. Żeby wziąć udział w spotkaniach, warsztatach i dyskusjach można: do 28 listopada wypełnić ankietę online na stronie https://konsultacje.um.warszawa.pl/plac-zelaznej-bramy przyjść na spacer architektoniczny 2 grudnia (sobota) o godz. 11:00 – zbiórka przy pomniku Tadeusza Kościuszki pracować z ekspertami na sesjach warsztatowych w Widok Towers (Aleje Jerozolimskie 44): 4 grudnia (poniedziałek) godz. 17:00-20:30; 7 grudnia (czwartek) godz. 17:00-20:30; 13 grudnia (środa) godz. 17:00-20:00 – prezentacja wypracowanej koncepcji; odwiedzić punkt konsultacyjny 5 grudnia (wtorek) między w godz. 16:00-18:00 w Widok Towers. W trakcie warsztatów 4 i 7 grudnia dla dzieci przygotowane będą zajęcia plastyczno-architektoniczne. Zapewniona dobra zabawa i opieka. Więcej informacji: https://konsultacje.um.warszawa.pl/plac-zelaznej-bramy